MAFAR, MTIT Sinuri ang mga Lugar ng Produksyon ng Banana Cardava sa BARMM
COTABATO CITY (Ika-26 ng Marso, 2025) — Nagsagawa ang Ministry of Agriculture, Fisheries, and Agrarian Reform (MAFAR) at ang Ministry of Trade, Investment, and Tourism (MTIT) ng isang komprehensibong pagsusuri ng mga lugar ng produksyon ng Banana Cardava sa buong BARMM mula ika-10 hanggang ika-16 ng Marso.
Sa pahayag ng MAFAR, ang hakbang na ito ay bahagi ng layunin ng BARMM na palawakin ang mga oportunidad sa agribusiness, lalo na sa pag-uugnay ng mga lokal na magsasaka ng saging sa mga potensyal na mamumuhunan, partikular na sa industriya ng paggawa ng banana chips.
Ang Banana Cardava ay isang mataas na halagang pananim na ginagamit sa paggawa ng mga produktong saging tulad ng banana chips, isang paboritong meryenda sa lokal at internasyonal na merkado.
Dahil sa potensyal nito sa ekonomiya, nagpahayag ng interes si G. Ruben See, isang prospective na mamumuhunan, na magtayo ng isang pabrika ng banana chips sa BARMM. Upang matiyak ang matatag at sapat na suplay ng hilaw na materyales, nagsagawa ang MAFAR at MTIT ng field validation upang suriin ang kapasidad ng produksyon ng iba’t ibang lalawigan sa BARMM.
Pinagtuunan ng pagsusuri ang mga pangunahing rehiyon na nagpo-produce ng saging, kabilang ang Maguindanao del Sur, Maguindanao del Norte, Lanao del Sur, at ang Special Geographic Area (SGA).
Ang pangunahing layunin ng pagsusuri ay alamin kung posible ang matagalang pakikipag-ugnayan sa pagitan ng mga lokal na magsasaka at mga mamumuhunan, pati na rin ang pagpapasiguro ng isang sustainable na supply chain para sa nakatakdang pasilidad ng banana processing.
Ayon sa mga resulta ng pagsusuri, lumitaw ang Lanao del Sur bilang pinaka-promising na tagagawa ng Banana Cardava, na kayang mag-supply ng hanggang limang tonelada bawat araw kung makakapagbigay ng isang kompetitibong farmgate price. Habang ang Maguindanao del Sur at Maguindanao del Norte ay may malaking kapasidad na mag-supply ng hindi bababa sa limang tonelada lingguhan, nagpakita rin ng kahandaan ang mga magsasaka sa SGA na palawakin ang kanilang produksyon kung magkakaroon ng sapat na market linkages at suporta sa pamumuhunan.
Ayn sa MAFAR, bagamat marami ang suplay ng Banana Cardava, napag-alaman na may mga isyu tungkol sa presyo, lohistika, at mga pasilidad sa post-harvest na kailangan tugunan upang matiyak ang isang matagumpay at matatag na supply chain para sa parehong mga magsasaka at mamumuhunan.
Ang validation team na binubuo ng mga kinatawan mula sa MAFAR at MTIT, kabilang sina Edres M. Kasabican mula sa Agribusiness Marketing Assistant Division, Jordan Pendong mula sa AR Services, Esnaira T. Salilama bilang GAD Program Assistant, at Datu Isla Datukali bilang Field Assistant mula sa SGA, ay may mahalagang papel sa pagkuha ng mga datos, pakikipag-usap sa mga magsasaka, at tinitiyak ang masusing proseso ng pagsusuri na tumutok sa mga pananaw at alalahanin ng mga lokal na komunidad ng magsasaka.
Matapos ang pagsusuri, ang mga susunod na hakbang ay ang pagsasama-sama at pagsusuri ng nakolektang datos upang tukuyin ang pinaka-angkop na estratehiya sa supply chain, ang pagsasagawa ng mga focus group discussions kasama ang mga magsasaka, mamumuhunan, at iba pang mga stakeholder upang talakayin ang mga kasunduan sa presyo, lohistika, at mga pangako sa produksyon, at ang pakikipag-ugnayan sa mga kaugnay na ahensya upang magbigay ng suporta sa pananalapi, pagsasanay, at mga imprastruktura para sa mga magsasaka.
Ang pagtatayo ng isang pasilidad para sa paggawa ng banana chips sa BARMM ay may potensyal na makapagpataas ng kita ng mga lokal na magsasaka sa pamamagitan ng pagbibigay ng matatag na merkado para sa kanilang mga produkto, paglikha ng mga trabaho sa buong chain ng paggawa ng saging mula sa pagtatanim hanggang sa distribusyon, at pagtataguyod ng BARMM bilang isang nangungunang hub sa industriya ng banana processing. Ito ay magdudulot ng pag-unlad sa ekonomiya ng rehiyon at magpapalakas ng agribusiness, na maghihikayat ng mas maraming mamumuhunan at magbubukas ng mga bagong oportunidad sa ekonomiya sa pamamagitan ng kooperasyon ng mga magsasaka, mga ahensya ng gobyerno, at mga mamumuhunan. (Hasna U. Bacol, BMN/BangsamoroToday)
